Recent is mij gevraagd om in een buurthuis in Den Haag een praatje te houden voor mensen die interesse hebben in een goede leefstijl. Wat dan altijd meteen in mij opkomt, is deze waardevolle vitaliteitspiramide van Albert Sonnevelt. De 6 lagen van de vitaliteitspiramide geven helder weer wat je nodig hebt in je leven om je energiek en vitaal te voelen.

Een zinvol leven is het belangrijkste element waar we kracht uit halen in ons dagelijks bestaan. Om je vitaal te voelen is het belangrijk je leven een doel te geven. Wat vind je belangrijk? Vervult je met blijdschap? Geeft voldoening? Zorgt voor energie? Maakt je gelukkig? Boeit vrijwilligerswerk je? Is sporten met kinderen je ding? Achterhaal wat je leven zin geeft, want een feit is dat het bijdraagt aan je vitaliteit.

Als tweede belangrijk element zijn de ondersteunende relaties, ofwel je sociale netwerk. Het heeft zoveel waarde om mensen om je heen te hebben, met wie je zaken kan delen, of om elkaar te helpen. Het vraagt aandacht dit sociale netwerk te onderhouden, geef het aandacht en je zal zien hoeveel dit voor je kan betekenen. Wie zoek je vandaag eens op?   

Hoe je denkt, heeft invloed op hoe je je voelt. Met andere woorden, positief denken heeft sterkte invloed op je gezondheid. Negatieve gedachten, staan vitaliteit in de weg. Immers, daar waar jij je aandacht op richt, groeit, ofwel: Energy flows where the attention goes. Daarmee is het succesvoller jezelf bijvoorbeeld te vragen: wat kan ik doen om slank te worden en daar nog van te genieten ook, in plaats van de vraag te stellen: waarom ben ik zo dik?

Herstelmomenten zijn een levensvoorwaarde. Rust is even belangrijk als inspanning. Realiseer je dat je alleen topprestaties kunt leveren als je hier een balans hebt tussen inspanning en ontspanning. Neem daarom tijdens de dag geregeld even een pauze. Daarnaast heeft slapen een vaak onderschatte waarde. Tijdens de nacht geef je dagelijkse gebeurtenissen een plek én pleegt je lichaam het hoognodige herstel. 

Beweging geeft je energiesysteem een oppepper. Het is bekend dat bewegen een positief effect heeft op de gezondheid van mensen. Relevanter hierin is om regelmatig te bewegen in plaats van intensief. Daarnaast geven talloze onderzoeken aan dat lichamelijke activiteiten je motivatie en concentratievermogen stimuleren. Je zelfvertrouwen neemt aanzienlijk toe als je beter in je vel zit. Tip: begin met kleine stapjes.

Optimale voeding is gezond eten waarbij je alle benodigde bouwstoffen binnenkrijgt om lichamelijk en geestelijk optimaal te functioneren. Denk aan de benodigde vitamines, mineralen, eiwitten, goede koolhydraten en essentiële vetten. Kies in dit kader bij voorkeur voor voeding dat zo weinig mogelijke bewerkingen heeft ondergaan. Kies er verder voor met aandacht te eten, dat zorgt dat je sneller verzadigd bent. 

Al vaker hebben we het op deze website over emoties en de wijze waarop ze zich verklikken in ons lichaam. Daarmee zijn onze emoties van groot belang voor ons welbevinden. Elke emotie heeft een andere favoriete plek in je lichaam om zich te openbaren, alleen we zijn zo druk met ons hoofd bezig, dat we ons hier nauwelijks bewust van zijn.

Negatieve emoties verdwijnen niet door ze te negeren, sterker nog ze gaan zich nestelen op een specifieke plek in ons lichaam met -na verloop van tijd- alle gevolgen van dien. Opgekropte emoties beïnvloeden onze fysieke gezondheid, waarbij ons lichaam het toneel is voor de mentale conflicten die zich binnenin ons afspelen. De impact van emotionele onderdrukking op ons immuunsysteem, onze spijsvertering en ademhaling is groot.

Behalve ‘ons denken’, dat in ons cognitieve brein zetelt, hebben we ook een gevoelskant, welke wordt aangestuurd door ons emotionele brein. Emoties voelen we terug in ons lichaam en niet in ons hoofd, dat is wel duidelijk. Zonder emoties zou het leven saai en kleurloos zijn, emoties geven je het gevoel dat je leeft, dat je bestaat. Maar ze kunnen ons ook danig in de weg zitten en verhinderen dat we logisch nadenken en tot (goede) actie komen.

Juist wanneer we met negatieve emoties geconfronteerd worden, is het goed om deze onder de loep te nemen want ze vertellen je veel over je Zelf. Wat maakt dat je zo emotioneel op iets of iemand reageert?

Als je je realiseert dat je altijd zelf verantwoordelijk bent voor hoe je reageert, zullen anderen geen enkele macht of controle meer over je hebben. In plaats van je boos of bezorgd af te vragen waarom de ander je zo van streek maakt, kun je de situatie als uitnodiging zien om jezelf te verkennen: je innerlijke reacties toe te laten en met een milde blik te observeren. Richt je op zelfinzicht in plaats van anderen de schuld te geven.  Onderzoekers zeggen dat het ‘greep krijgen’ op je emoties voor een groot deel kan bepalen of je succes in het leven hebt of niet.

In de training UJHIJL gaan we met dit gegeven praktisch aan de slag, je zult jezelf door alle oefeningen op verschillende manieren steeds iets beter leren kennen. Vanuit deze kennis, kun je gaan handelen en ingrijpen waar je voorheen passief bleef.

Alvast een oefening

Probeer eens elke dag je gedachten en je gevoelens over een situatie noteren, gedurende een week. Deze dagelijkse gebeurtenissen hoeven niet perse heel groots en ingrijpend te zijn, juist de kleine situaties kunnen veel informatie geven over de wijze waarop jij reageert. Je zult zien dat je na een week observeren, veel meer weet over jezelf en de wijze waarop jij op situaties reageert!

En smaakt dit naar meer? Meld je dan aan voor de gratis mini-training op deze website.

Vrijwel iedereen die de eindevaluatie van het programma "Uit je hoofd, in je lijf" heeft ingevuld, na afloop van het programma, geeft aan: ik ervaar minder stress, want ik ben me veel bewuster van mezelf, wat wél en niet goed is voor mij. Een mooi begin om meer verder te komen in het leven!

Bewustzijn over je lichaam, de emoties die zich daarin laten horen, bewust zijn van hoe hoe je reageert op stressvolle situaties en ook bewust zijn wat goed werkt voor jou om je snel (en duurzaam) weer beter te voelen! Dat is de opbrengst van de training in een notedop. Wij als coaches van het programma, gaan ervan uit dat we onze cliënten een eerste solide basis hebben gegeven, een basis van waaruit ze zelf verder kunnen. Deze basis komt in feite neer op het ontwikkelen van een stuk ‘emotionele intelligentie’. Je bent in staat om je emoties veel beter te herkennen, ervaren, plaatsen en te verwerken, ten gunste van meer balans en meer geluk in je leven.

Wil je bij jezelf checken in hoeverre jij ‘emotionele intelligentie’ als bagage al bij je hebt? Lees dan onderstaand artikel, het is een vrije vertaling uit het Engels, dat eerder verschenen is op de website Success. En kom je er na het lezen achter dat je er qua emotionele intelligentie 'wat bekaaid vanaf komt', dan kunnen wij je misschien op weg helpen ;)

Ik heb emotionele bagage als ik de volgende punten kan herkennen en kan toepassen bij mezelf:

1. Je kunt opmerken en verwoorden als je het mis hebt

Het is veel gemakkelijker in de verdediging te schieten (boos te worden ) of juist schuld en schaamte te ervaren en zo je verantwoordelijkheid te ontlopen. Een emotioneel intelligente reactie komt erop neer dat je niet alleen erkent dat je fout zit, maar dat je bovendien zelf-compassie voelt voor je eigen daden. Niet blijven hangen in schuld, maar jezelf ook kunnen vergeven. Van daaruit kun je de boel weer ‘repareren’.

2. Je bent je bewust van je vooroordelen

We zijn allemaal opgegroeid met vooroordelen en hokjes-denken. Je bent als mens nu eenmaal in een stereotype wereld gesocialiseerd. Maar dat betekent niet dat je dit zo klakkeloos moet blijven aannemen. De mate van zwart-wit denken is wat wijze en ontwikkelde mensen onderscheidt van de rest. Het is daarom belangrijk om je eigen (soms onbewuste) vooroordelen regelmatig te onderzoeken en te zien hoe ze jouw besluiten en acties kunnen beïnvloeden. Hiermee maak je een begin om je ingesleten patronen te veranderen.

3. Je erkent de waarde van je bestaan en gebruikt dit verstandig

Dit punt raakt wat mij betreft aan het ervaren van een stuk dankbaarheid. Het regelmatig beseffen waar je bent geboren, wat je allemaal kunt doen in dit leven en welke positieve invloed je kunt hebben op anderen, maakt dat je bewuster met je leven en je gedrag om gaat.

4. Je brengt afstand tussen voelen en reageren

Door het regelmatig beoefenen van ontspanning, yoga en meditatie word je je steeds meer bewust van jezelf en je reacties op de omgeving. Je leert als het ware een stuk ruimte te plaatsen tussen ‘dat wat je ervaart’ en ‘hoe je je daar vervolgens bij voelt’. Dit betekent dat je niet direct in een emotie hoeft te schieten als iets je overkomt, maar dat je eerst kunt aanschouwen (hee, wat gebeurt er?), alvorens met een milde, zorgvuldigere en vaak productieve reactie te komen.

5. Je laat bewust kwetsbare en lastige gevoelens toe

Ons ego wil ons graag laten zitten in het gebied waar het comfortabel is, waar we ons zeker voelen en waar we controle over hebben. Onbewust negeren of verzetten we ons tegen gevoelens die ons kwetsbaar, onzeker, angstig of onveilig maken. Maar wat mis je allemaal in je leven als je de donkere kant niet durft toe te laten?

Emotioneel intelligente mensen weten dat deze kant erbij hoort en dat wanneer je negatieve gevoelens herkent en erkent als ze zich voordoen, dat ze juist heel veel voor je kunnen doen, dat ze je soms zelfs kracht kunnen geven en dat ze jou op de lange termijn zeker sterker maken!

6. Je hebt mededogen voor jezelf en anderen

Het oordelen is de kern van haat. Het is de brandstof voor ongezonde relaties met onszelf en met anderen. Als je daarentegen leert om mededogen of compassie te voelen voor jezelf en voor anderen, dan kom je steeds dichter bij duurzaam geluk.

7. Je durft hulp te vragen

Het is in onze maatschappen een kracht om onafhankelijk te zijn en vooral op jezelf te vertrouwen. Natuurlijk is het mooi wanneer je een zekere mate onafhankelijkheid in het leven kunt ervaren, maar  vergeet niet dat het vragen en kunnen ontvangen van hulp juist een teken is van moed en kracht.

Bovendien stel je door hulp te vragen, een ander in de gelegenheid om juist weer hulp te kunnen geven. Zo snijdt het mes aan twee kanten.

8. Weten wanneer je moet stoppen en wanneer je moet volhouden

In onze maatschappij worden eigenschappen als volharding, doorzetten en daadkracht als positief gezien. Op zich kan ik het daar best mee eens zijn, maar het gaat ook hier om een balans. Heel vaak laten we ons ego bepalen  hoe we ons moeten gedragen en doen we er soms een schepje bovenop terwijl dit helemaal niet productief meer is. Als je emotioneel intelligent gedrag vertoont, dan laat je zien dat je een situatie altijd vanuit een afstand kunt aanschouwen: soms is het beter om te stoppen met werken, met een relatie, met proberen etc. Erkennen dat een route ten einde is, is een teken van gezonde waarneming.

9. Je beseft: des te meer wij weten, des te minder we eigenlijk weten

Zen leraar Shunryu Suzuki zegt, "In de gedachte van een beginner zijn er vele mogelijkheden, in de gedachte van een expert zijn er maar enkele." Dat geeft aan dat voor diegenen die erin geloven dat zij alle kennis al bezitten, er niet veel ruimte voor nieuwe kennis overblijft. Als je emotionele intelligentie bezit, dan besef je regelmatig dat je een misstap kunt begaan, dat er tijden zijn dat je in een negatieve spiraal verkeert, maar ook: dat je kunt leren van je fouten. Het gaat erom dat je herkent en erkent wat er gebeurt met jou, dat je met regelmaat kijkt naar je eigen aandeel in het geheel en dat je beseft dat je altijd weer opnieuw kunt beginnen!

Iedereen is op zoek naar antwoorden op belangrijke levensvragen. Wie ben ik? Waar word ik nou echt blij van? Wat zijn mijn valkuilen? Waar wil ik naar toe in mijn leven? Bij deze vragen wordt er vaak, en deels terecht, gedacht dat de antwoorden te vinden zijn in ons brein. Dat is immers onze fabriek waar zinnige en logische redeneringen vandaan komen.

Ik wil je in dit artikel uitnodigen om verder te kijken dan de output van je brein. Want je bent veel meer dan alleen je denken. De rest van je lichaam kan je ook genoeg signalen geven die je vertellen of je op het goede spoor zit of dat je juist moet stoppen met bepaald gedrag of bepaalde keuzes. Luisteren naar wat je lichaam zegt, kan je veel opleveren.. aan inzichten en misschien ook wel aan tijd.

Luisteren naar je lichaam is niet nieuw. Al reeds 2500 jaar geleden was het in het oosten van deze wereld, gebruikelijk om naar het lichaam te kijken als een fysieke manifestatie van de ziel. De oudst bekende geneeskundige teksten uit China stammen uit de periode tussen de 14e en de 11e eeuw voor Christus ten tijde van de Shang dynastie. De oosterse diagnostiek is de kunst van ‘het zien onder de oppervlakte’ en ‘het waarnemen van het dieperliggende’, ofwel de innerlijke waarheid. Het lichaam vertelt je derhalve niet alleen iets over je gezondheid, maar ook over je welbevinden in het algemeen en niet te vergeten het gedrag dat je laat zien. Kijk eens naar iemands gezicht: hoe is de mond gaan staan, wat spreekt er uit de ogen?

Wanneer wij leren te luisteren naar ons lichaam, dus écht luisteren en de ogen en oren ‘naar binnen richten’, de tijd hiervoor nemen en opmerken wat er speelt, dan verkrijg je informatie die je verder kan helpen op je levenspad. Ik geef een simpel voorbeeld: vorig jaar ontving ik een cliënt in mijn praktijk, een dame van midden veertig die slecht in haar energie zat. Ze was inmiddels uitgevallen en zat thuis. Ze vroeg mij om haar te helpen haar energie weer terug  te krijgen en uit te vinden wat haar nu al die jaren tegenwerkte. We stelden diverse lichamelijke  klachten vast, maar een opvallende klacht was de enorme jeuk aan haar armen, waar geen enkel medicijn tegen hielp. Gaandeweg het traject verminderde de jeuk en na ongeveer een half jaar was het geheel verdwenen. Mijn cliënt leerde oa. door het Uit je hoofd-programma dat de jeuk haar al die tijd wel degelijk iets te vertellen had. Het ontstond uitsluitend wanneer ze in de uren vóór de jeuk, zichzelf en haar behoeften onderdrukt had, wanneer ze gevoelens van boosheid, frustratie of teleurstelling negeerde. De jeuk was een directe uiting van onderdrukte gevoelens die het lichaam als uitweg kozen.

Het was eigenlijk prachtig om te zien dat haar lichaam direct reageerde als ze in de periode daarvoor onachtzaam was geweest. Van een hekel aan de jeuk, zag ze het na verloop van tijd als een waardevol kompas: waar ben ik vergeten in te grijpen? Wat kan anders?

Het lichaam zou je in dit opzicht wellicht kunnen zien als een soort afvalbak waar gevoelens terecht komen als ze geen andere uitweg kunnen vinden. Het wordt iets poëtischer geïllustreerd in een prachtige uitspraak, waarvan ik de bedenker niet meer kan achterhalen: “emoties die geen uitweg vinden in verdriet, laten alle andere organen wenen.”

Leren luisteren naar je lichaam vraagt echter een geoefend oor, het is niet iets wat je van de ene op de andere dag kunt leren, het vraagt volharding en het vraagt openheid om zonder oordeel te kunnen kijken naar ‘wat zich voordoet’.